هموگلوبین گلیکوزیله چیست؟
هموگلوبین گلیکوزیله (Hb A1c) یک آزمایش خونی است که نشانگر میانگین قند خون فرد در طی 2 تا 3 ماه گذشته است. نتایج این آزمایش نشان می دهد که چند درصد از هموگلوبین خون با قند ترکیب شده است، که هر چه این درصد بالاتر باشد، نشانگر بالا بودن متوسط میزان قند خون است.
همانطور که می دانیم افراد مبتلا به دیابت نیاز دارند تا به طور منظم میزان قند خون خود را اندازه گیری نمایند. علاوه بر این توصیه می گردد که در فواصل 2 تا 3 ماه افراد دیابتی باید آزمایش Hb A1c را انجام دهند تا دریابند، که آیا میزان قند خون آن ها در یک حد مطلوب قرار دارد و یا خیر؟ همچنین جالب است بدانید از اندازه گیری هموگلوبین گلیکوزیله به منظور تشخیص بیماری دیابت و نیز اخیرا به منظور بیماریابی استفاده می شود.
نمونه خون برای بررسی آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله می تواند در خانه و یا در مطب پزشک جمع آوری شود. تست خانگی ممکن است گزینه مناسبی برای همه افراد نباشد. لذا باید این آزمایش را با پزشک معالج خود چک نموده و تحت نظر او باشید.
انواع روش های آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله یا A1c به قرار زیر می باشند:
- تست خانگی: کیت های تست خانگی هموگلوبین گلیکوزیله در کشورهای پیشرفته در دسترس هستند. با استفاده از کیت، فرد مبتلا می تواند با به کار بردن لنست ( یک سوزن باریک) یک نمونه خون از انگشت خود بگیرد و سپس چند قطره از خون را بر روی یک برگ نمونه بچکاند و سپس برگ نمونه را در پوشش قرار داده و برای بررسی به آزمایشگاه بفرستد. آزمایشگاه، نتایج تست را به خود فرد و یا پزشک معالجش اطلاع خواهد داد.
- مطب پزشک: برخی از پزشکان به ویژه متخصصین غدد، تجهیزاتی برای بررسی نمونه های خونی در مطب خود دارند که توانایی تخمین سطوح هموگلوبین گلیکوزیله با استفاده از تست انگشت را دارند. به این ترتیب پزشک معالج می تواند در طی جلسه ملاقات، نتیجه تست را بررسی کند.
- تست آزمایشگاهی: دقیق ترین ابزار ارزیابی سطوح هموگلوبین گلیکوزیله در آزمایشگاه های بیوشیمیایی وجود دارد. این آزمایشگاه های مجهز ممکن است توسط بیمارستان های محلی و یا کلینیک های بزرگ اداره شوند و همچنین ممکن است آزمایشگاه های مجهزی به صورت خصوصی وجود داشته باشند. این که چه مدت طول بکشد تا آزمایشگاه جواب شما را دهد، بستگی به آزمایشگاه مورد نظر دارد. آزمایشگاه می تواند جواب را به پزشک معالج تان و یا شما گزارش کند.
مقدار مطلوب برای هموگلوبین گلیکوزیله یا A1c :
نتایج تست هموگلوبین گلیکوزیله به صورت درصد بیان می شوند و هدف شما باید بر این اساس باشد که سعی کنید تا حد امکان سطوح هموگلوبین گلیکوزیله را به محدوده مطلوب که کمتر از 7 درصد می باشد، نزدیک کنید.
اهمیت کاهش دادن Hb A1c در آن است که مطالعات نشان می دهند سطوح پایین تر هموگلوبین گلیکوزیله، احتمال بروز عوارض دیابت را کاهش می دهد.
نتایج تست هموگلوبین گلیکوزیله همچنین می تواند برای تخمین میانگین قند خون استفاده شود که آن را eAG ( سطح میانگین قند خون) می نامند.
هر دو آزمایش مذکور، یعنی هموگلوبین A1c و eAG ، نشانگر یک موضوع هستند، یعنی هر دوی آنها در شناخت مقادیر میانگین قند خون در طی 2 تا 3 ماه گذشته موثرند.
جدول زیر میانگین مقادیر هموگلوبین گلی کوزیله و میانگین قند خون برگرفته از آن را نشان می دهد:
|
درصد هموگلوبین A1c
|
میانگین قند خون(eAG )
|
|
6
|
126
|
|
7
|
154
|
|
8
|
183
|
|
9
|
212
|
|
10
|
240
|
|
11
|
269
|
|
12
|
298
|
انجمن دیابت امریکا توصیه می کند که مقدار هموگلوبین گلیکوزیله در بزرگسالان در حد کمتر از 7 درصد حفظ شود.
سطوح هموگلوبین گلیکوزیله برای کودکان و نوجوانان متفاوت است.
برای کودکان کوچک تر از 6 سال انجمن دیابت امریکا توصیه می کند که سطوح هموگلوبین گلیکوزیله از 5/7 تا 5/8 درصد باشد و سطوح توصیه شده برای کودکان 6 تا 12 سال کمتر از 8 درصد و در نوجوانان سطوح توصیه شده کمتر از 5/7 درصد است.
در آخر باید بدانیم که ممکن است نتایج تست هموگلوبین گلیکوزیله از یک آزمایشگاه تا آزمایشگاه دیگر، تا نیم درصد نوسان داشته باشد.
برای مشاهده ی وب سایت دکتر فرشچی می توانید به آدرس اینترنتی www.novindiet.com مراجعه نمایید.
دکتر حمیدرضا فرشچی - همکار تبیان
متخصص تغذیه - فوق تخصص دیابت و چاقی
بخش تغذیه و سلامت تبیان